Gent meet de luchtkwaliteit
Hoe is goed is de Gentse luchtkwaliteit? Vind hier meer info over de luchtkwaliteitsmetingen en het effect van de wijkmobiliteitsplannen.
In Gent wordt de luchtkwaliteit steeds beter door inspanningen van verschillende overheden, bedrijven en burgers. In Gent-centrum maken de lage-emissiezone (LEZ) en het circulatieplan de lucht gezonder. Want voor de gezondheid van de Gentenaars is de uitstoot dicht bij mensen op ademhoogte belangrijk (bijvoorbeeld door de uitlaat van verkeer op straat). Toch kunnen we nog heel wat doen om de luchtkwaliteit verder te verbeteren in Gent. Want de lucht die we inademen heeft een grote impact op onze gezondheid.
Hoe gezond is de Gentse lucht?
De Gentse luchtkwaliteit verbetert stelselmatig voor alle vervuilende stoffen. Op veel plaatsen worden de grenswaarden ondertussen gehaald. De nieuwe gezondheidskundige advieswaarden van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO, 2021) halen we niet. Daar zijn extra inspanningen voor nodig. Deze nieuwe (strengere) advieswaarden kwamen er omdat recente wetenschappelijke studies aantonen dat de uitstoot van schadelijke stoffen een grotere impact heeft op de gezondheid dan oorspronkelijk gedacht.
Daardoor herziet Europa momenteel haar regelgeving. De grenswaarden worden in de toekomst dus vrijwel zeker ook verstrengd.
-
-
Er staan verschillende automatische meetstations op Gents grondgebied, die een of meerdere luchtvervuilende stoffen meten zoals fijn stof, stikstofdioxide, roet en ozon (niet op figuur). In het centrum is dit in het Baudelopark, G. Callierlaan en Lange Violettestraat. Buiten het centrum in Wondelgem en Mariakerke. Dicht bij Gent is er ook een meetpunt in Destelbergen.
In en rond de Gentse kanaalzone staan er ook meetstations in Evergem, Rieme, Zelzate en Sint-Kruis-Winkel.
-
Meetstation Baudelopark -
-
2 Bekijk alle foto's
Hoe is de luchtkwaliteit op dit moment?
Passieve samplers
Op 20 locaties in Gent-centrum en 25 locaties buiten de R40 meet de VMM ook stikstofdioxide (NO2) met zogenaamde passieve samplers. Een passieve sampler zuigt de lucht niet actief aan, wat de automatische meetstations wel doen. De samplers of proefbuisjes worden gedurende een bepaalde tijd aan de lucht blootgesteld, waarna analyse in een labo volgt. Ze vormen een aanvulling op de automatische meetstations sinds de invoering van het circulatieplan (in april 2017).
De samplers bevinden zich op verschillende soorten locaties zoals in street canyons, langs drukke invalswegen en op verkeersluwe locaties.
Effect van de wijkmobiliteitsplannen
Naast de officiële metingen door de Vlaamse Milieumaatschappij doet de Stad ook tijdelijke meetcampagnes. Het effect van de wijkmobiliteitsplannen op de luchtkwaliteit in Gentse wijken wordt op twee verschillende manieren gemeten: proefbuisjes (passieve samplers) en sensorboxen. De sensoren zijn een aanvullend experiment, waarbij je op elk moment de meetresultaten ziet.
Meetcampagnes aan de schoolpoort
Onze stad neemt deel aan Europese projecten waarbij we de luchtkwaliteit in de buurt van Gentse schoolomgevingen van dichtbij opvolgen.
Trend en cijfers van 2022
De algemene trend van de luchtkwaliteit is positief. Ook in 2022 waren er op de meetpunten voor geen enkele vervuilende stof overschrijding van grenswaarden. Enkel voor fijn stof (PM10) te Rieme (Evergem) in de Gentse kanaalzone waren er extra verhogingen bovenop de achtergrond door stofopwaai bij lokale wegenwerken. Volgens modelberekeningen waren er ook nog overschrijdingen van stikstofdioxide of NO2 op een deel van de kleine ring en in Voormuide. Maar de nieuwe gezondheidskundige advieswaarden van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO, 2021) halen we niet. Daar zijn extra inspanningen voor nodig.
- De Gentse luchtkwaliteit verbetert stelselmatig voor alle vervuilende stoffen. De dalende trend is vooral sterk voor roet en vervolgens stikstofdioxide. Dat is door een vermindering van uitstoot in de sectoren energie en verkeer. De concentraties liggen resp. 50% en 33% lager dan 10 jaar geleden. Voor fijn stof is de daling minder sterk in vergelijking met roet (resp. 13% voor PM10 en 31 % voor PM2,5).
- In Gent zijn er in 2022 voor geen enkele vervuilende stof overschrijdingen van grenswaarden in de meetpunten, behalve door uitzonderlijke omstandigheden (wegenwerken) voor PM10 in Rieme. Tot 2019 werden in drukke aaneengesloten straten (zogenaamde streetcanyons) overschrijdingen gemeten voor stikstofdioxide (NO2) door verkeer. Deze zijn nu verdwenen.
- Op de kleine ring en in Voormuide waren er in 2022 volgens modelberekeningen wel nog overschrijdingen voor stikstofdioxide (NO2).
- Binnen de lage-emissiezone worden momenteel vooral wagens met een hogere roetuitstoot geweerd. Hierdoor is de daling van de concentratie zwarte koolstof groter op locaties in de LEZ dan buiten de LEZ. Maar gezien wagens die aangepast zijn aan een LEZ ook buiten de LEZ rondrijden, wordt de concentratie buiten de LEZ ook beïnvloed. De impact die een LEZ kan hebben, stopt met andere woorden niet aan de rand van die LEZ.
- Sinds 2020 meet de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) ook de bijdrage van houtverbranding aan de hoeveelheid PM10 in de lucht. In de wintermaanden is die bijdrage vele malen groter (17 – 20%) dan in de zomermaanden (5 – 7%). Dit blijkt uit de metingen van roet specifiek afkomstig van houtkachels (BCwb of Black Carbon “wood burning”).
- De grootste uitstoot komt voor alle vervuilende stoffen van de Kanaalzone. De uitstoot van de industrie als geheel schommelt doorheen de jaren. Dit heeft voornamelijk te maken met de belangrijkste bron Arcelor Mittal. Uitgezonderd roet (elementair koolstof) kent wel een sterke daling.
De Gentse luchtkwaliteit in 2022?
- Lees de belangrijkste vaststellingen PDF (582.68 kB)
- Lees het volledige rapport PDF (10.16 MB)
Nog meer info: